Το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος οργανώνει για 7η χρονιά τη Νύχτα Ιδεών. Το ετήσιο ραντεβού που συγκεντρώνει διανοούμενους, καλλιτέχνες, ερευνητές, δημοσιογράφους και το ευρύ κοινό που του αρέσουν οι συζητήσεις. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, η εκδήλωση συντονίζεται με τα υπόλοιπα Γαλλικά Ινστιτούτα και τους συνεργάτες τους σε όλο τον κόσμο την ίδια ημέρα, στις 30 Ιανουαρίου, και επεκτείνεται σε τέσσερις πόλεις: Αθήνα, Ηράκλειο, Μυτιλήνη και Θεσσαλονίκη. Μια νύχτα για να γιορτάσουμε μαζί την ελεύθερη ροή της σκέψης και της γνώσης προτείνοντας, μέσα στο ίδιο βράδυ, ομιλίες, συναντήσεις, φόρουμ και στρογγυλές τράπεζες, αλλά και προβολές, καλλιτεχνικές παραστάσεις, φιλοσοφικά συμπόσια… γύρω από ένα κοινό θέμα, που κάθε τόπος προσεγγίζει με τον δικό του τρόπο. Η Νύχτα Ιδεών διοργανώνεται με τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και με την υποστήριξη του Institut français (Παρίσι).
Η Νύχτα Ιδεών 2020, από τη Μπραζαβίλ ως το Τόκυο, θα ασχοληθεί με το θέμα «ζήω-ζῶ». Θέτει στο επίκεντρο των συζητήσεων το ζητημάτων οικολογικών ισορροπιών και της σχέσης του ανθρώπου με τον κόσμο καθώς και με άλλα είδη, τα ζώα, τα φυτά, σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο κατάρρευσης της βιοποικιλότητας. Η Νύχτα μας προσκαλεί επίσης να εξερευνήσουμε ζητήματα ηθικής, τόσο αρχαία όσο και διαχρονικά, για την ύπαρξη των ιδεών αυτών καθαυτών και της εκτίμησης της ανθρώπινης ζωής.
Η Θεματική «ζήω-ζῶ» θα αποτελέσει επίσης το κατευθυντήριο νήμα του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος, καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020. Για τις 30 Ιανουαρίου έχουν προσκληθεί τέσσερις επιμελητές να ξετυλίξουν αυτόν τον μίτο προς όλες τις κατευθύνσεις.
Επιμελήτριες:
Ainhoa Jean-Calmettes | Αθήνα
Μαρία Κακογιάννη | Θεσσαλονίκη
Camille Louis | Μυτιλήνη
Ειρήνη Λιναρδάκη | Ηράκλειο
30 Ιανουαρίου στις 19.00 στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
LE MAL-ÊTRE – ΤΙ ΜΑΣ ΚΡΑΤΑΕΙ ΞΥΠΝΙΟΥΣ ΤΗ ΝΥΧΤΑ
Τραύματα, ερωτική απογοήτευση, κατάθλιψη, δυστυχία, παρακμή, πόνος, απομόνωση, εξουθένωση, κρίση της εφηβείας, υπαρξιακή κρίση
Επιμέλεια: Ειρήνη Λιναρδάκη
Σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης
Σε συνεργασία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης – Πανεπιστήμιο Κρήτης
Η ηλικία των σαράντα αντιπροσωπεύουν για τους καλλιτέχνες μια εφηβεία από την ανάποδη. Στην εφηβεία κοιτάζουμε αφηρημένα τη ζωή, χωρίς να γνωρίζουμε τι να κάνουμε, ενώ στα σαράντα κοιτάζουμε αφηρημένα τη ζωή που μας απομένει, χωρίς στ’ αλήθεια να γνωρίζουμε τι να κάνουμε. Μία από τις διαφορές νομίζω πως είναι η επίγνωσή μας ότι η ζωή μπορεί να τελειώσει – μια ιδέα που δεν μας φαίνεται οικεία κατά την εφηβεία.
Ποια η έννοια της θνησιμότητάς μας, πώς η ύπαρξή μας και η δημιουργικότητά μας εμπνέονται ή και τρέφονται από τη δυσφορία μας, από την επίγνωση της συλλογικής δυστυχίας;
Οι καλλιτέχνες, όπως και άλλα επαγγέλματα, βρίσκονται συχνά απέναντι σε ένα κενό: μια «κοιλιά» στη δημιουργία, μια παύση για πολλές γυναίκες που προσπαθούν να ακολουθήσουν μια σταδιοδρομία σε αντίφαση με την ιδέα να αποκτήσουν παιδιά. Να έχεις παιδιά και να είσαι καλλιτέχνις είναι αντιφατικό, είναι ένα ταμπού στον κόσμο της τέχνης και σε πολλά άλλα πεδία πνευματικής έρευνας. Οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζονται συχνά σαν κεφάλια που περιπλανιούνται μέσα στον χώρο, δίχως σώμα ή δίχως σωματικές λειτουργίες, δίχως οικογένεια και δίχως υποχρεώσεις.
Η βρετανίδα καλλιτέχνις Tracy Emin είχε πει πριν μερικά χρόνια: «υπάρχουν καλλιτέχνες με ολοκληρωμένες καριέρες και οικογένειες, και ονομάζονται άντρες…»
Σήμερα ξεκινάμε μια συζήτηση για την ύπαρξη όπως την αντιλαμβανόμαστε τη στιγμή της κρίσης, απέναντι στην αφαίρεση που μας κάνει να αιωρούμαστε πάνω από το κενό.
Ειρήνη Λιναρδάκη
Η Ειρήνη Λιναρδάκη είναι εικαστικός και γεννήθηκε στην Αθήνα. Ζεί και δουλεύει ανάμεσα στην Κρήτη, το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη. Συνεργάζεται με κοινότητες προκειμένου να αναπτύσσει δημόσια έργα τέχνης.
18.30 : Είσοδος του κοινού
19.00 : Μουσική έναρξη
Melisande Sinsoulier, πιάνο
Ιωάννης Πετράκης, βιολί
20.00 : Χαιρετισμός του κ. Νίκου Πουλακάκη, Διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
Βίντεο-παρουσίαση από την Ειρήνη Λιναρδάκη, της Νύχτας, των καλεσμένων και των τριών θεματικών ενοτήτων γύρω απ’ ό,τι μας κρατά ξάγρυπνους τη νύχτα: εξαφάνιση, μοναξιά και συνείδηση
ΜΕΡΟΣ Ι: Εξαφάνιση (η ζωή, ο θάνατος και η μη-ύπαρξη)
Πώς ό,τι ζωντανό χτίζει μια σχέση με την κρίση, πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά τη μη-γέννηση; Γιατί μένουμε ξάγρυπνοι τη νύχτα;
Philippe Charlier, ανθρωπολόγος, αρχαιολόγος, διευθυντής ερευνών στο Μουσείο Quai Branly
Μαγνητοσκοπημένη διάλεξη
Μαρία Κασμιρλή, διδάκτωρ φιλοσοφίας
Μαρίνα Φραγκιαδάκη, ψυχαναλύτρια
Ελευθέριος Ζούρος, εξελικτικός βιολόγος
Νικόλας Σμπυράκης, χειρουργός επείγουσας ιατρικής
Χρησιμοποιώντας την αρχαιολογία, την ανθρωπολογία, τη βιολογία και την ιατρική, είναι δυνατόν να ζωντανέψουμε τα ανθρώπινα υπολείμματα της Ιστορίας. Θα αναφερθώ σε παραδείγματα παλαιοντολογικά (Lucy), προϊστορικά (Cro Magnon), από την ελληνική Αρχαιότητα (καθώς έχω ήδη συμμετάσχει σε ανασκαφές στην Κρήτη για πολλά χρόνια μαζί με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών), αλλά και πιο πρόσφατα (όπως τα λείψανα της Ιωάννας της Λωραίνης, η καρδιά του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου, το κρανίο του Ερρίκου Δ΄ ή και η οδοντοστοιχία του Αδόλφου Χίτλερ). Θα μιλήσω επίσης για τη μύτη του αρωματοποιού που χρησιμοποιείται για να αντιληφθούμε αυτές τις εξαιρετικά εφήμερες και ευμετάβλητες οσμές που αναδύονται από ορισμένους τάφους και που μπορούμε σήμερα να τις ανασυνθέσουμε.
Μετά τις παρεμβάσεις των ομιλητών ακολουθεί συζήτηση
ΜΕΡΟΣ ΙΙ: Η μοναξιά στη δημιουργία
22.00: Καφές, επίσκεψη έκθεσης, περφόρμανς
Περφόρμανς/χορογραφία: Όλια Λυδάκη, Πάνος Ιωαννίδης
Ισίδωρος Παπαδάκης, σύγχρονη μουσική
Επίσκεψη στην έκθεση φωτογραφίας και σχεδίου «Η μοναξιά μέσα στο μουσείο»:
Μαίρη Χαιρετάκη & Πάνος Χαραλαμπίδης, Louise Devin, Vincent Parisot, Αλέξανδρος Γεωργίου, Κυριακή Αλικού, Στέλιος Παπαρδέλας, Θανάσης Λομέφ Ζαχαρόπουλος, Aντώνης Βολανάκης, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Στεφανία Στρούζα
22.30: Εργαστήρια συζητήσεων στα διοράματα του μουσείου
Συντονισμός: Άννα Ψωμά, κοινωνιολόγος
Louise Devin, Celine Murphy, Ελένη Φρουδαράκη (καλλιτέχνιδες) για την ερωτική απογοήτευση και τη ζωή τη γυναίκας καλλιτέχνιδας
Γεωργία Σερμάνογλου (φιλόλογος) εργαστήριο με εφήβους, διάλογοι με θέμα τον Πλάτωνα
Στέλλα Μαλλιαράκη, εργαστήριο μουσειολογίας
ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: Οι συνειδήσεις
23.30: Στρογγυλή τράπεζα
Συντονισμός: Μαρία Κασμιρλή, διδάκτωρ φιλοσοφίας
Ιωάννης Ζαγανάς, Επίκουρος καθηγητής Νευρολογίας
Keith Frankish, φιλόσοφος της συνείδησης
Εμμανουήλ Φρουδαράκης, νευροβιολόγος ερευνητής στο ΙΜΒΒ-ΙΤΕ
Γιάννης Κουγουμουτζάκης, ομότιμος Καθηγητής Ψυχολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης
1.00: Οίνος και το Ταξίδι του Ήρωα στον κινηματογράφο
Γιώργος Μαστρακούλης, σκηνοθέτης και εξερευνητής του κρασιού
Προβολή και παρουσίαση για τη δυσφορία στον κινηματογράφο και γευσιγνωσία κρασιών ανάλογα με την ψυχική κατάσταση.
